ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ (Ransomware) - ਪੰਜਾਬੀ (Punjabi)

ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਵੱਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਆਮ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅੱਪ-ਟੂ-ਡੇਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਨ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

ਇਹ ਜਾਣਨ ਲਈ ਪੜ੍ਹਦੇ ਰਹੋ ਕਿ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਕੀ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?

ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ (ਮਾਲਵੇਅਰ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਹੜਪਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਪੈਸੇ ਵਸੂਲਣ ਲਈ)।

ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਦੇ ਤੁਹਾਡੇ ਯੰਤਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਯੰਤਰ ਜਾਂ ਫਾਈਲਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੋਗੇ। ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਫਿਰ ਤੁਹਾਡੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪਾਉਣ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਫਿਰੌਤੀ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਫਿਰੌਤੀ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਲੀਕ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਵੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਫਿਰੌਤੀ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਯੰਤਰ ਤੱਕ ਦੁਬਾਰਾ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋਗੇ ਜਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵੇਚੇ ਜਾਂ ਲੀਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕੋਗੇ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਮਲੇ ਦਾ ਵੱਡਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੈਂਟਰ ਇਹ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਫਿਰੌਤੀ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਨਾ ਕਰੋ।

ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ?

ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮਾਲਵੇਅਰ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸਾਂ ਵਾਂਗ ਤੁਹਾਡੇ ਯੰਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਇਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦਾਖਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ:

ਸਪੈਮ ਈ-ਮੇਲ ਜਾਂ ਮੈਸਜ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ (ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਲਿੰਕ ਜਾਂ ਅਟੈਚਮੈਂਟ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹੋ)
ਉਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਜੋ ਕਿ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ
ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਯੰਤਰਾਂ ਦੇ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜ਼ੂਦ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਰਾਹੀਂ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਡਾਊਨਲੋਡ ਅਤੇ ਇੰਸਟਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਮਝਿਆ ਸੀ।

ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ?

ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ - ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗੇ ਲੋਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।

ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ।

ਮੈਂ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਾਂ?

ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਧਾਰਨ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ:

ਆਪਣੇ ਯੰਤਰਾਂ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮਾਂ ਨੂੰ ਅੱਪ-ਟੂ-ਡੇਟ ਰੱਖਣਾ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਅੱਪਡੇਟ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਮੌਜ਼ੂਦ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੋਡਿੰਗ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਮੌਜੂਦਾ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਦੀਆਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਜਿੰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ ਅੱਪ-ਟੂ-ਡੇਟ ਹਨ।
ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਤੁਹਾਡੇ ਯੰਤਰਾਂ ਅਤੇ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਡਿੰਗ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਤੁਸੀਂ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਅੱਪਡੇਟ ਹੋਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਕੇ ਅੱਪਡੇਟਾਂ ਨੂੰ ਆਪ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਯੰਤਰਾਂ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰੋ ਪੰਨੇ 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਜਾਣੋ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ।
ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਯੰਤਰਾਂ 'ਤੇ ਮੌਜ਼ੂਦ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰਨਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ।
ਆਪਣੇ ਯੰਤਰਾਂ ਅਤੇ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ, ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਝਾਅ
ਤੁਹਾਡੇ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ ਲਈ ਕਿਸੇ ਤੀਜੀ-ਧਿਰ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਨੂੰ ਚੁਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਾਅਲੀ ਹਨ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ(opens in a new window) ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ ਚੁਣਨ ਅਤੇ ਵਰਤਣ ਲਈ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਮੈਕਰੋਜ਼ ਕਮਾਂਡਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਜਾਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੈਕਰੋਜ਼ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ Microsoft Word ਅਤੇ Microsoft Excel ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਉਹ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸੁਰੱਖਿਆ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ 'ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਮੈਕਰੋ' ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਯੰਤਰ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਮੈਕਰੋ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਕਿਸੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਮੈਕਰੋ ਨੂੰ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਮੈਕਰੋ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਸਿਰਫ਼ ਉਹਨਾਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ 'ਤੇ 'ਮੈਕਰੋ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰੋ' ਬਟਨ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਹੋ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ Microsoft Word ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਐਡੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ-ਯੋਗ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਮੈਕਰੋਜ਼ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣਨ ਲਈ Microsoft ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਜਾਓ।
ਤੁਹਾਡਾ ਯੰਤਰ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪੋਰਟੇਬਲ ਯੰਤਰ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ USB) ਅਤੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਲਿੰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਾਲਵੇਅਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਝਾਵਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਕੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹੋ:
ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਭੇਜੇ ਗਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵੈੱਬ ਲਿੰਕ ਜਾਂ ਈ-ਮੇਲ ਅਟੈਚਮੈਂਟ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਲਿੰਕਾਂ ਜਾਂ ਅਟੈਚਮੈਂਟਾਂ 'ਤੇ ਸਵੈ-ਚਾਲਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਕਿਸੇ ਜਾਣਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਭੇਜੇ ਗਏ ਹੋਣ। ਜੇਕਰ ਭੇਜਣ ਵਾਲਾ ਅਜੀਬ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਇੱਕ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਗ਼ੈਰ-ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਤੋਂ ਈ-ਮੇਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਾ ਦਿਓ।
ਤੀਜੀ ਧਿਰ ਦੀਆਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਤੋਂ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਨਾ ਕਰੋ।
ਪੌਪ-ਅੱਪ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ।
ਆਪਣੀ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤੀ ਫਾਈਲ ਨੂੰ ਨਾ ਖੋਲ੍ਹੋ ਜੇਕਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਉਮੀਦ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀ ਫਾਈਲ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ MS Word ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜਾਂ PDF ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਫਾਈਲ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ .exe ਜਾਂ .msi ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜਾਅਲੀ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਵਰਤੋਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅੱਪਡੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪੀਅਰ-ਟੂ-ਪੀਅਰ ਫਾਇਲ ਸ਼ੇਅਰਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ, ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੋਰੈਂਟਿੰਗ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਟੋਰੈਂਟਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਫਿਲਮਾਂ ਜਾਂ ਗੇਮਾਂ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਟੋਰੈਂਟਿੰਗ ਸਾਈਟਾਂ ਦਾ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਸਮੇਤ ਮਾਲਵੇਅਰ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਅਤੇ/ਜਾਂ ਅੱਗੇ ਸਾਂਝਾ ਕਰ ਸਕੋ।
ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ ਜੋ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਂ ਸ਼ੱਕੀ ਇਜਾਜ਼ਤਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ:
ਜੇਕਰ ਕੁੱਝ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ। ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਤੁਸੀਂ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਨਾ ਕਿ ਕੋਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਪੋਰਟੇਬਲ ਯੰਤਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤੋਂ
ਆਪਣੇ ਯੰਤਰ 'ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਅਤੇ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ ਕਿਸੇ ਨਾਮਵਰ ਕੰਪਨੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ
ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਜਾਂ ਅਧਿਕਾਰਤ ਐਪ ਸਟੋਰ ਤੋਂ ਹੀ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੋ।
ਮਲਟੀ-ਫੈਕਟਰ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਨ (MFA) ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰਨਾ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। MFA ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਪਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ 2 ਜਾਂ 2 ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਇਹ ਪੁਸ਼ਟੀ (ਜਾਂ ਸਾਬਤ) ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਔਨਲਾਈਨ ਖਾਤੇ ਦੇ ਅਸਲ ਮਾਲਕ ਹੋ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਾਸਵਰਡ ਅਤੇ ਖਾਤੇ ਦੇ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਦੁਆਰਾ ਤੁਹਾਡੇ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਭੇਜੇ ਗਏ ਇੱਕ-ਵਾਰ-ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪਿੰਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
MFA ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਯੰਤਰ, ਖਾਤੇ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਬਣਾ ਕੇ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮੱਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪਾਸਵਰਡ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖਾਤੇ ਨਾਲੋਂ MFA-ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖਾਤੇ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਝਾਅ

ਆਪਣੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਦਾ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੈਕਅੱਪ ਲੈਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁੱਝ ਕੁ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਤੱਕ ਮੁੜ ਪਹੁੰਚ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਬੈਕਅੱਪ ਲੈਣ ਲਈ ਸਾਡੀ ਪੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨ ਗਾਈਡ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਮੱਦਦ ਕਰੇਗੀ।

ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਦੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੰਕੇਤ

ਇੱਥੇ ਕੁੱਝ ਮੁੱਖ ਸੰਕੇਤ ਹਨ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ:

ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੌਪ-ਅੱਪ ਸੁਨੇਹੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ

ਤੁਸੀਂ ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਯੰਤਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂ ਲੌਗਇਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ

ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਖੋਲ੍ਹਣ ਜਾਂ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਸਵਰਡ ਜਾਂ ਕੋਡ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ

ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬਦਲ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਾਂ ਹੁਣ ਅਜੀਬ ਫਾਈਲ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨਾਂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, . ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, .ecc, . exx, .xyz, .abc, .micro, .encrypted, .locked, .crypt, .LOL!, .RDM, .0x0, .bleep, .toxcrypt ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਅਣਜਾਣ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੇਤਰਤੀਬ ਅੱਖਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਮੈਂ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਵਾਂ?

ਇਹ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਫਿਰੌਤੀ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਨਾ ਕਰੋ । ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ:

ACSC ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੈਂਟਰ (ACSC) ਦੀਆਂ ਵਿਸਥਾਰ ਸਹਿਤ ਹਿਦਾਇਤਾਂ ਪੜ੍ਹੋ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਤਾਂ ਕਿਵੇਂ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਹੈ।

ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸਹਾਇਤਾ ਲਓ

ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਠੀਕ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਮੱਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ IT ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਨੂੰ ਲੱਭਣਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਛਾਣ-ਬੀਨ ਕਰਨਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਨਾਮਵਰ ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ। ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ IT ਸਹਾਇਤਾ ਸੇਵਾ ਹੋਣ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੱਕ ਰਿਮੋਟ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਯੰਤਰ ਅਤੇ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ।

ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਸੁਝਾਅ

ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਤੁਹਾਡੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਚੋਰੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਯਾਦ ਰੱਖੋ:

ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਾਤਿਆਂ ਦਾ ਪਾਸਵਰਡ ਬਦਲਣ ਲਈ ਕੋਈ ਵੱਖਰੀ (ਗ਼ੈਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ) ਯੰਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ

ਮਲਟੀ-ਫੈਕਟਰ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਨ (MFA) ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰੋ

ਸੰਭਾਵੀ ਘੁਟਾਲਿਆਂਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਰਹੋ

ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਹੈ ਕਿ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਵਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਚੋਰੀ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਾਣੋ ਕਿ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੀਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ।

ਮੈਂ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਿਵੇਂ ਕਰਾਂ?

ਤੁਸੀਂ ReportCyber(opens in a new window) ਨੂੰ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ (ਨਾਲ ਹੀ ਹੋਰ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ) ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਤੁਹਾਡੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਕੇ, ਤੁਸੀਂ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੱਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੋਗੇ। ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਔਨਲਾਈਨ ਜਾਣਾ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੱਦਦ ਕਰੋਗੇ।

Safety & emergencies

Updated 20 September 2024