Phần mềm độc hại (Malware) - Tiếng Việt (Vietnamese)

Phần mềm độc hại là mối đe dọa mạng nghiêm trọng mà tất cả người dân Victoria cần biết.

Phần mềm độc hại là một loại phần mềm mà tội phạm mạng sử dụng để làm hỏng hệ thống máy tính của quý vị và đánh cắp thông tin cũng như tiền của quý vị.

Để giữ an toàn khỏi bị lây nhiễm phần mềm độc hại, cách tốt nhất là tìm hiểu chúng là gì, các dấu hiệu cảnh báo và cách ngăn chặn chúng.

Hãy đọc để hiểu nhiều hơn.

Phần mềm độc hại là gì?

Phần mềm độc hại mô tả bất kỳ loại phần mềm nào được tội phạm mạng thiết kế để đánh cắp thông tin, tài liệu máy tính hoặc tiền của quý vị.

Thuật ngữ (malware) là viết tắt của phần mềm độc hại (malicious software).

Các loại phổ biến của phần mềm độc hại bao gồm ransomware, trojan, keylogger, virus, worms và phần mềm quảng cáo.

Tội phạm mạng sử dụng phần mềm độc hại để:

ăn cắp thông tin và chi tiết tài khoản của quý vị
mã hóa dữ liệu của quý vị để buộc quý vị phải trả tiền chuộc
cài đặt phần mềm khác mà quý vị không biết.

Nó hoạt động như thế nào?

Hệ thống máy tính hoặc thiết bị của quý vị có thể bị nhiễm phần mềm độc hại thông qua:

email hoặc tin nhắn rác (khi quý vị mở một liên kết hoặc tệp đính kèm)
các trang mạng độc hại quý vị truy cập cố gắng cài đặt phần mềm độc hại
điểm yếu trong phần mềm thiết bị của quý vị
ứng dụng quý vị đã tải xuống và cài đặt mà quý vị nghĩ là đáng tin cậy.

Sau khi lây nhiễm vào hệ thống máy tính hoặc thiết bị của quý vị, phần mềm độc hại có thể lây lan sang các chương trình và tệp của quý vị và 'làm hỏng' chúng. Điều này có thể gây ra:

máy tính, chương trình và tập tin của quý vị trở nên rất chậm
vấn đề truy cập, vì phần mềm độc hại thường chặn quyền truy cập của quý vị vào bất kỳ thứ gì nó đã lây nhiễm
khả năng phòng vệ của máy tính yếu đi, khiến các chương trình có hại khác (như ransomware) dễ dàng tấn công máy tính hơn.

Làm cách nào để ngăn chặn phần mềm độc hại?

Loại bỏ phần mềm độc hại có thể là một quá trình phức tạp.

Đó là lý do tại sao tốt nhất quý vị nên tập trung ngăn chặn nó ngay từ đầu.

Dưới đây là một số bước đơn giản quý vị có thể thực hiện để giảm nguy cơ nhiễm phần mềm độc hại trên thiết bị của mình:

Cập nhật thiết bị của quý vị giúp bảo vệ chúng khỏi các mối đe dọa trên mạng, bao gồm cả phần mềm độc hại.
Vì lý do này, điều quan trọng là không bao giờ hủy bỏ các thông báo yêu cầu quý vị cập nhật thiết bị của mình. Nếu quý vị không muốn nhận thông báo, thay vào đó quý vị chỉ cần chọn thực hiện cập nhật tự động.

Quý vị có thể tìm hiểu thêm bằng cách đọc hướng dẫn của chúng tôi, Cập nhật thiết bị của quý vị.
Cài đặt phần mềm chống vi-rút là một trong những cách tốt nhất để bảo vệ quý vị khỏi phần mềm độc hại. Phần mềm chống vi-rút là chương trình được thiết kế để ngăn chặn, phát hiện và loại bỏ vi-rút cũng như các loại phần mềm độc hại khác.
Điều quan trọng là phải cập nhật phần mềm và sử dụng phần mềm này để quét vi-rút thường xuyên.
Nếu phát hiện thấy virus, hãy dọn sạch chúng ngay lập tức.
Nếu phần mềm chống vi-rút của quý vị bao gồm tính năng bảo vệ ransomware, hãy đảm bảo luôn bật phần mềm đó.
Mẹo hàng đầu
Hầu hết các hệ điều hành đều đã cài đặt phần mềm chống vi-rút.
Nếu quý vị cần sử dụng nhà cung cấp bên thứ ba để mua phần mềm chống vi-rút, hãy cẩn thận vì nhiều phần mềm là giả mạo. Để được hướng dẫn về cách chọn và sử dụng phần mềm chống vi-rút, hãy tham khảo trang mạng của Australian Cyber Security Centre (Trung tâm An ninh Mạng Úc).
'Macro' là một chuỗi lệnh tự động hóa một tác vụ thông thường hoặc lặp lại trong phần mềm, chẳng hạn như bộ phần mềm Microsoft Office. Macro thường được sử dụng trong MS Word và MS Excel.
Trừ khi quý vị cần chúng, cách an toàn nhất là tắt macro.
Các macro độc hại có thể cho phép phần mềm độc hại, như ransomware , truy cập vào máy tính của quý vị.
Ví dụ: khi quý vị mở một tài liệu và nó hỏi quý vị có muốn bật chỉnh sửa hay không, đừng tự động đồng ý. Nếu quý vị không muốn chỉnh sửa, hãy giữ ở chế độ chỉ đọc. Nếu quý vị cần chỉnh sửa, hãy đảm bảo rằng quý vị tin cậy nơi quý vị lấy tài liệu trước khi bật bất kỳ macro nào.
Vào trang mạng của Microsoft để tìm hiểu thêm về việc vô hiệu hóa macro.
Các thiết bị di động bị nhiễm virus (như USB) và các liên kết độc hại có thể tải phần mềm độc hại xuống thiết bị của quý vị.
Giữ an toàn bằng cách làm theo những lời khuyên sau:
- Đừng nhấp vào bất kỳ liên kết trang mạng hoặc tệp đính kèm email nào được gửi bởi bất kỳ ai mà quý vị không biết.
- Đừng tự động nhấp vào liên kết hoặc tệp đính kèm quý vị nhận được, ngay cả khi chúng đến từ người quý vị biết. Nếu người gửi hành xử kỳ quặc, họ có thể là tội phạm mạng giả danh. Đây được gọi là lừa đảo.
- Không cho phép tải xuống hình ảnh nếu quý vị nhận được email từ người gửi không đáng tin cậy.
- Không tải xuống ứng dụng từ các trang mạng của bên thứ ba.
- Đừng bấm vào các quảng cáo bật lên.
- Không mở tệp quý vị đã tải xuống nếu tệp đó có phần mở rộng tệp khác với phần mở rộng tệp quý vị mong đợi. Ví dụ: nếu quý vị đang mong đợi tài liệu MS Word hoặc PDF, đừng nhấp vào tệp có đuôi .exe hoặc .msi.
- Đừng vi phạm bản quyền phần mềm vì nó có thể không nhận được cập nhật bảo mật hoặc nó có thể độc hại.
- Không sử dụng tính năng chia sẻ tệp ngang hàng, thường được gọi là torrent. Torrent được sử dụng để tải xuống và chia sẻ phim hoặc trò chơi. Các trang mạng torrent đã được chứng minh là lưu trữ ransomware, do đó quý vị có thể vô tình tải xuống và/hoặc chia sẻ các tệp độc hại.
- Không sử dụng bất kỳ phần mềm nào yêu cầu quyền quá mức hoặc đáng ngờ.
Điều quan trọng nữa là:
- liên hệ trực tiếp với một ai đó nếu có điều gì đó không ổn. Bằng cách đó, quý vị có thể xác nhận rằng quý vị đang nói chuyện thực sự với họ chứ không phải ai đó giả vờ là họ
- thận trọng khi sử dụng thiết bị di động của người khác
- kiểm tra xem phần mềm có được sản xuất bởi công ty có uy tín hay không trước khi tải xuống và cài đặt trên thiết bị của quý vị
- luôn tải xuống phần mềm từ trang mạng chính thức của công ty hoặc cửa hàng ứng dụng chính thức.

Mẹo hàng đầu

Nếu hệ thống của quý vị bị nhiễm phần mềm độc hại, quý vị có thể sẽ mất quyền truy cập vào các tệp của mình. Bằng cách sao lưu tệp thường xuyên, quý vị sẽ có thể truy cập bản sao tệp của mình ngay cả sau khi bị nhiễm phần mềm độc hại. Đọc hướng dẫn sao lưu của chúng tôi để tìm hiểu thêm.

Dấu hiệu cảnh báo phần mềm độc hại

Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo chính cho thấy thiết bị của quý vị có thể bị nhiễm phần mềm độc hại:

Dấu hiệu cảnh báo phần mềm độc hại	Ví dụ
Những thay đổi bất thường đối với thiết bị của quý vị	Thiết bị của quý vị bị chậm lại. Thiết bị của quý vị quá nóng. Pin của thiết bị của quý vị cạn kiệt nhanh chóng. Thiết bị của quý vị chạy quạt làm mát nhanh hơn bình thường. Tất cả đều là cảnh báo dấu hiệu cho thấy bộ xử lý của quý vị đã đạt đến giới hạn (có thể vì nó đang chạy chương trình phần mềm độc hại).
Các tệp và chương trình không mong muốn trên thiết bị của quý vị	Quý vị nhận thấy các chương trình, thanh công cụ và biểu tượng mới đã được cài đặt.
Quý vị không thể truy cập các tập tin của mình	Quý vị cố gắng mở một tập tin quý vị đã mở ngày hôm trước nhưng bây giờ lại báo là nó bị hỏng.
Quý vị nhận được yêu cầu tiền chuộc để nhận các tập tin của mình	Quý vị được một tội phạm mạng liên hệ và yêu cầu quý vị trả tiền chuộc để lấy lại các tập tin của mình.
Thông báo lỗi	Quý vị liên tục nhìn thấy các thông báo lỗi trên thiết bị của mình mà quý vị chưa từng thấy trước đó.
Hoạt động trình duyệt bất thường	Trình duyệt mạng của quý vị sẽ tự động đưa quý vị đến một trang mạng mà quý vị không muốn mở.
Quảng cáo bật lên đáng ngờ	Quý vị nhận được các quảng cáo bật lên về việc cập nhật hoặc tải xuống một chương trình. Quý vị thấy các quảng cáo cho rằng máy tính của quý vị có vi-rút hoặc các sự cố kỹ thuật khác.
Hoạt động tài khoản bất thường	Tài khoản của quý vị đã được đăng nhập từ một địa điểm lạ hoặc vào một thời điểm lạ.
Mật khẩu của quý vị đã được thay đổi	Mật khẩu của quý vị đã bị thay đổi mặc dù quý vị không cập nhật chúng. Quý vị gặp rắc rối truy cập tài khoản của mình.
Tương tác đáng ngờ	Quý vị được một người liên hệ và nói rằng họ biết điều gì đó về quý vị mà họ chỉ có thể biết được bằng cách truy cập vào thiết bị của quý vị.

Mẹo hàng đầu:

Tài liệu của Trung tâm An ninh Mạng Úc, Quý vị đã bị hack chưa?, cung cấp hướng dẫn bổ sung nếu quý vị nghi ngờ thiết bị của mình đã bị xâm phạm.

Làm cách nào để loại bỏ phần mềm độc hại?

Làm theo lời khuyên của ACSC

Cách quý vị loại bỏ phần mềm độc hại sẽ phụ thuộc vào thiết bị nào của quý vị bị nhiễm. Các Hướng dẫn về Phần mềm Độc hại của Trung tâm An ninh Mạng Úc cung cấp lời khuyên hữu ích để phát hiện và loại bỏ phần mềm độc hại.

Tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp

Nếu quý vị gặp khó khăn trong việc loại bỏ phần mềm độc hại hoặc quý vị không am hiểu nhiều về công nghệ, hãy nhận trợ giúp từ người hỗ trợ CNTT hoặc công ty dịch vụ máy tính tại địa phương.

Quý vị hãy chắc rằng mình nghiên cứu và liên hệ với một công ty có uy tín. Tội phạm mạng có thể giả vờ là bộ phận hỗ trợ CNTT và giành quyền truy cập từ xa vào máy tính của quý vị. Điều này sẽ gây ra nhiều thiệt hại hơn cho thiết bị và tập tin của quý vị.

Mẹo để bảo vệ tài khoản của quý vị

Phần mềm độc hại có thể khiến thông tin cá nhân và thông tin nhạy cảm của quý vị bị xâm phạm. Ví dụ: nếu keylogger ghi lại thao tác gõ phím của quý vị và đánh cắp tên người dùng cũng như mật khẩu khi quý vị nhập chúng vào. Hãy nhớ những lời khuyên này để bảo vệ tài khoản của quý vị:

sử dụng một thiết bị khác (không bị nhiễm virus) để thay đổi mật khẩu cho các tài khoản quan trọng nhất của quý vị
bật xác thực đa yếu tố (MFA)
hãy cảnh giác với lừa đảo tiềm ẩn
nếu quý vị nghi ngờ phần mềm độc hại đã xâm phạm giấy tờ nhận dạng hoặc thông tin tài chính của quý vị, hãy tìm hiểu phải làm gì sau khi bị rò rỉ thông tin.

Làm cách nào để trình báo phần mềm độc hại?

Quý vị có thể trình báo phần mềm độc hại (cũng như các tội phạm mạng khác) một cách an toàn cho ReportCyber.

Trình báo của quý vị sẽ được chuyển trực tiếp đến cơ quan thực thi pháp luật có liên quan.

Bằng cách trình báo, quý vị sẽ cung cấp thông tin quan trọng để giúp nhắm mục tiêu vào tội phạm mạng. Quý vị cũng sẽ giúp làm cho việc truy cập trực tuyến trở nên an toàn hơn đối với tất cả người dân Úc.

Safety & emergencies

Updated 20 September 2024