កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ (Malware) - ភាសាខ្មែរ (Khmer)

កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ គឺ ជា ការ គំរាម កំហែង តាម អ៊ីនធឺណិត យ៉ាង ធ្ងន់ធ្ងរ ដែល ពលរដ្ឋវិចថូរៀគ្រប់រូបត្រូវ ដឹង។

កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ គឺជាប្រភេទកម្មវិធីដែលឧក្រិដ្ឋជនតាមអ៊ីនធឺណិតប្រើប្រាស់ដើម្បីធ្វើឱ្យខូចប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័ររបស់អ្នក ហើយលួចព័ត៌មាន និងប្រាក់ពីអ្នក។

ដើម្បីរក្សាសុវត្ថិភាពពីការឆ្លងមេរោគពីកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ យុទ្ធសាស្ត្រដ៏ល្អបំផុតគឺត្រូវស្វែងយល់ថាការឆ្លងរោគទាំងនោះមានអ្វីខ្លះ ស្វែងយល់ពីសញ្ញាព្រមាននានា និងរបៀបទប់ស្កាត់ការឆ្លងមេរោគទាំងនោះ។

សូមបន្តអានដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែម។

តើកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគជាអ្វី?

កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ ពណ៌នាអំពីប្រភេទសុហ្វវែណាមួយដែលបានរចនាឡើងដោយឧក្រិដ្ឋជនតាមអ៊ីនធឺណិត ដើម្បីលួចព័ត៌មានរបស់អ្នក លួចធនធានរបស់កុំព្យូទ័រអ្នក ឬលួចប្រាក់របស់អ្នក។

ពាក្យនេះគឺខ្លីសម្រាប់ សុហ្វវែព្យាបាទ។

ប្រភេទទូទៅនៃ កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ រួមមាន កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគចាប់ជំរិត , trojans, មេរោគកត់ត្រាសកម្មភាពគ្រាប់ចុច វីរុស ដង្កូវ និងកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគបញ្ចូលតាមការផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម (adware)។

ឧក្រិដ្ឋជនតាមអ៊ីនធឺណិតប្រើប្រាស់កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគដើម្បី៖

លួចព័ត៌មាន និងព័ត៌មានគណនីរបស់អ្នក
ធ្វើកូដនីយកម្មទិន្នន័យរបស់អ្នក ដើម្បីឱ្យអ្នកបង់ថ្លៃលោះ
ដំឡើងកម្មវិធីសុហ្វវែផ្សេងទៀតដោយអ្នកមិនបានដឹង។

តើ វា ដំណើរការ យ៉ាង ដូចម្តេច?

ប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រ ឬឧបករណ៍របស់អ្នកអាចឆ្លងមេរោគតាមរយៈកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ៖

អ៊ីមែល ឬសារឥតបានការ (នៅពេលអ្នកបើកតំណ ឬឯកសារភ្ជាប់)
គេហទំព័រមានមេរោគព្យាបាទដែលអ្នកចូលមើល ដែលព្យាយាមដំឡើងកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ
ភាពទន់ខ្សោយនៅក្នុងកម្មវិធីសុហ្វវែនៃឧបករណ៍របស់អ្នក
កម្មវិធីនានាដែលអ្នកបានទាញយក និងដំឡើង ដែល អ្នកបានគិតថាទុកចិត្ត។

នៅពេលវាឆ្លងទៅប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រ ឬឧបករណ៍របស់អ្នក កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគអាចរីករាលដាលទៅកាន់កម្មវិធី និងឯកសារនានារបស់អ្នក ហើយ 'ធ្វើឱ្យខូច' កម្មវិធី និងឯកសារទាំងនោះ។ ការនេះអាចបណ្តាលឱ្យ៖

កុំព្យូទ័រ កម្មវិធី និងឯកសារនានារបស់អ្នកដំណើរការកាន់តែយឺត
បញ្ហាចូលដំណើរការ ពីព្រោះកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគជាធម្មតារារាំងការចូលប្រើរបស់អ្នកលើអ្វីមួយដែលវាបានចម្លង
ការការពាររបស់កុំព្យូទ័រអ្នកចុះខ្សោយ ដែលធ្វើឱ្យវាកាន់តែងាយស្រួលសម្រាប់កម្មវិធីបង្កគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងទៀត (ដូចជាកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគចាប់ជំរិត) ដើម្បីវាយប្រហារវា។

តើខ្ញុំការពារកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគដោយរបៀបណា?

ការកម្ចាត់កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគអាចជាដំណើរការដ៏ស្មុគស្មាញមួយ។

នោះហើយជាមូលហេតុដែលវាជាការល្អបំផុតក្នុងការផ្តោតលើការទប់ស្កាត់វានៅដំណាក់កាលដំបូង។

ខាងក្រោមនេះគឺជាជំហានសាមញ្ញៗមួយចំនួនដែលអ្នកអាចអនុវត្តដើម្បីកាត់បន្ថយឱកាសនៃកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគនៅលើឧបករណ៍របស់អ្នក៖

ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពឧបករណ៍របស់អ្នកជួយការពារវាពីការគំរាមកំហែងតាមអ៊ីនធឺណិត រួមទាំងកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគផងដែរ។
សម្រាប់ហេតុផលនេះ វាជារឿងសំខាន់មិនត្រូវបដិសេធការជូនដំណឹងដែលប្រាប់អ្នកឱ្យធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពឧបករណ៍របស់អ្នកទេ។ ប្រសិនបើអ្នកមិនចង់ទទួលបានការជូនដំណឹង សូមគ្រាន់តែជ្រើសរើសធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពដោយស្វ័យប្រវត្តិជំនួសវិញប៉ុណ្ណោះ។

អ្នកអាចស្វែងយល់បន្ថែមដោយអានការណែនាំរបស់យើង ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពឧបករណ៍របស់អ្នក។
ការដំឡើងកម្មវិធីសុហ្វវែប្រឆាំងនឹងវីរុសគឺជាវិធីដ៏ល្អបំផុតមួយដើម្បីការពារខ្លួនអ្នកពីកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ។ កម្មវិធីសុហ្វវែប្រឆាំងនឹងវីរុស គឺជាកម្មវិធីមួយដែលបានរចនាឡើងដើម្បីទប់ស្កាត់ តាមដានរក និងដកចេញវីរុស និងប្រភេទកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគផ្សេងៗទៀត។
វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការរក្សាកម្មវិធីសុហ្វវែឱ្យមានបច្ចុប្បន្នភាព ហើយប្រើវាដើម្បីស្កេនរកវីរុសនានាឱ្យបានទៀងទាត់។
ប្រសិនបើរកឃើញវីរុសណាមួយ សូមសម្អាតវាភ្លាម។
ប្រសិនបើកម្មវិធីសុហ្វវែប្រឆាំងនឹងវីរុសរបស់អ្នករួមបញ្ចូលការការពារទល់នឹងកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគចាប់ជំរិត សូមប្រាកដថាត្រូវបើកដំណើរការវា។
គន្លឹះសំខាន់ៗ
ប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការភាគច្រើនបានដំឡើងកម្មវិធីសុហ្វវែប្រឆាំងនឹងវីរុសរួចហើយ។
ប្រសិនបើអ្នកត្រូវការប្រើអ្នកផ្តល់សេវាភាគីទីបីដើម្បីទិញកម្មវិធីសុហ្វវែប្រឆាំងនឹងវិរុស សូមប្រយ័ត្នពីព្រោះថាមានក្លែងក្លាយជាច្រើន។ សម្រាប់ការណែនាំអំពីការជ្រើសរើស និងប្រើប្រាស់កម្មវិធីសុហ្វវែប្រឆាំងនឹងវីរុស សូមយោង គេហទំព័ររបស់មជ្ឈមណ្ឌលសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិតអូស្ត្រាលី (Australian Cyber Security Centre)។
'ម៉ាក្រូ' គឺជាស៊េរីនៃការបញ្ជានានាដែលធ្វើឱ្យកិច្ចការធម្មតា ឬដដែលៗក្នុងកម្មវិធីសុហ្វវែដោយស្វ័យប្រវត្តិ ដូចជាឈុតកម្មវិធីសុហ្វវែ Microsoft Office ជាដើម។ ម៉ាក្រូត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ជាទូទៅនៅក្នុង MS Word និង MS Excel។
លុះត្រាតែអ្នកត្រូវការវា វាមានសុវត្ថិភាពបំផុតក្នុងការបិទដំណើរការម៉ាក្រូ។
ម៉ាក្រូមេរោគព្យាបាទអាចអនុញ្ញាតឱ្យមេរោគ ដូចជា កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគចាប់ជំរិត ដើម្បីចូលប្រើកុំព្យូទ័ររបស់អ្នក។
ឧទាហរណ៍ នៅពេលអ្នកបើកឯកសារ ហើយវាសួរអ្នកថាតើអ្នកចង់បើកការកែសម្រួលឬអត់ សូមកុំនិយាយថាបាទ/ចាសដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ ប្រសិនបើអ្នកមិនកែសម្រួលវាទេ សូមទុកវាក្នុងទិដ្ឋភាពបានតែអានប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនបើអ្នកត្រូវការកែសម្រួលវា ត្រូវប្រាកដថាអ្នកទុកចិត្តពីកន្លែងដែលអ្នកទទួលបានឯកសារមុនពេលអ្នកបើកម៉ាក្រូណាមួយ។
ចូលមើល គេហទំព័ររបស់ Microsoft ដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែមអំពីការបិទ ម៉ាក្រូ។
ឧបករណ៍ចល័តដែលមានឆ្លងមេរោគ (ដូចជា USBs) និងតំណភ្ជាប់មានមេរោគព្យាបាទអាចទាញយកកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគមកលើឧបករណ៍របស់អ្នក។
រក្សាសុវត្ថិភាពដោយធ្វើតាមការណែនាំទាំងនេះ៖
- កុំចុចលើតំណភ្ជាប់គេហទំព័រ ឬឯកសារភ្ជាប់អ៊ីមែលដែលផ្ញើដោយនរណាម្នាក់ដែលអ្នកមិនស្គាល់។
- កុំ ចុចដោយស្វ័យប្រវត្តិលើតំណភ្ជាប់ ឬឯកសារភ្ជាប់ដែលអ្នកទទួល ទោះបីជាពួកគេមកពីអ្នកដែលអ្នកស្គាល់ក៏ដោយ។ ប្រសិនបើអ្នកផ្ញើមានអាកប្បកិរិយាចម្លែក ពួកគេអាចជាឧក្រិដ្ឋជនតាមអ៊ីនធឺណិតដែលក្លែងធ្វើជាពួកគេ។ នេះត្រូវបានគេហៅថា ការវាយប្រហារបោកបញ្ឆោតតាមអ៊ីមែល។
- កុំអនុញ្ញាតឱ្យរូបភាពទាញយកប្រសិនបើអ្នកទទួលបានអ៊ីមែលពីអ្នកផ្ញើដែលមិនគួរឱ្យទុកចិត្ត។
- កុំទាញយកកម្មវិធីនានាពីគេហទំព័រភាគីទីបី។
- កុំចុចលើការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មដែលលោតឡើង។
- កុំបើកឯកសារដែលអ្នកបានទាញយក ប្រសិនបើវាមានផ្នែកបន្ថែមឯកសារខុសពីអ្វីដែលអ្នកបានរំពឹងទុក។ ឧទាហរណ៍ ប្រសិនបើអ្នកកំពុងរង់ចាំឯកសារ MS Word ឬ PDF កុំចុចលើឯកសារដែលបញ្ចប់ដោយ .exe ឬ .msi។
- កុំលួចចម្លងកម្មវិធីសុហ្វវែ ពីព្រោះវាអាចនឹងមិនទទួលបានសុវត្ថិភាព បច្ចុប្បន្នភាព ឬវាអាចជាមេរោគព្យាបាទ។
- កុំប្រើការចែករំលែកឯកសារពីមួយទៅមួយដែលជាធម្មតាត្រូវដឹងថាជា torrenting (ការទាញយកឯកសារពីឧបករណ៍របស់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្សេងទៀតនៅលើបណ្តាញ)។ Torrenting ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ការទាញយក និងការចែករំលែកភាពយន្ត ឬហ្គេម។ គេហទំព័រ Torrenting ត្រូវបានបង្ហាញជាម្ចាស់ កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ ចាប់ជំរិត ដូច្នេះអ្នកអាចទាញយក និង/ឬចែករំលែកឯកសារមានមេរោគព្យាបាទដោយអចេតនា។
- កុំប្រើកម្មវិធីសហ្វវែណាមួយដែលសុំការអនុញ្ញាតហួសហេតុ ឬគួរឱ្យសង្ស័យ។
វាក៏សំខាន់ផងដែរក្នុងការ៖
- ទាក់ទងមនុស្សដោយផ្ទាល់ប្រសិនបើមានអ្វីមួយមិនត្រឹមត្រូវ។ វិធីនោះ អ្នកអាចបញ្ជាក់បានថា វាពិតជាពួកគេដែលអ្នកកំពុងនិយាយជាមួយ ហើយមិនមែនជានរណាម្នាក់ដែលធ្វើពុតជាពួកគេនោះទេ។
- ប្រើការប្រុងប្រយ័ត្ននៅពេលប្រើឧបករណ៍ចល័តពីអ្នកដទៃ
- សូមពិនិត្យមើលថាកម្មវិធីសុហ្វវែត្រូវបានផលិតឡើងដោយក្រុមហ៊ុនល្បីឈ្មោះមុនពេលទាញយក និងដំឡើងនៅលើឧបករណ៍របស់អ្នក
- ទាញយកកម្មវិធីពីសុហ្វវែគេហទំព័រផ្លូវការរបស់ក្រុមហ៊ុន ឬហាងកម្មវិធី app ផ្លូវការជានិច្ច។

គន្លឹះសំខាន់ៗ

ប្រសិនបើប្រព័ន្ធរបស់អ្នកឆ្លងមេរោគជាមួយនឹងកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ អ្នកទំនងជានឹងបាត់បង់សិទ្ធិចូលប្រើឯកសាររបស់អ្នកហើយ។ តាមរយៈការថតទុកឯកសាររបស់អ្នកជាទៀងទាត់ អ្នកនឹងអាចចូលប្រើច្បាប់ចម្លងនៃឯកសាររបស់អ្នកបាន សូម្បីតែបន្ទាប់ពីការឆ្លងមេរោគពីកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគក៏ដោយ។ សូមអាន ការណែនាំរបស់យើងចំពោះ ការថតទុក ដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែម។

សញ្ញាព្រមានអំពីកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ

ខាងក្រោមនេះជាសញ្ញាព្រមានសំខាន់ៗដែលឧបករណ៍របស់អ្នកអាចមានការឆ្លងកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ៖

សញ្ញាព្រមាននៃកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ	ឧទាហរណ៍មួយចំនួន
ការផ្លាស់ប្តូរមិនធម្មតាចំពោះឧបករណ៍របស់អ្នក	ឧបករណ៍របស់អ្នកបានដំណើរការយឺត។ ឧបករណ៍របស់អ្នកឡើងកម្ដៅខ្លាំង។ ថ្មឧបករណ៍របស់អ្នកប្រើអស់យ៉ាងលឿន។ ឧបករណ៍របស់អ្នកដំណើរការកង្ហារត្រជាក់របស់វាលឿនជាងធម្មតា។ ទាំងអស់នេះគឺជាសញ្ញានៃការព្រមានថាអង្គដំណើរការរបស់អ្នក បានឈានដល់ដែនកំណត់របស់ខ្លួនហើយ (អាចដោយសារតែវាកំពុងដំណើរការកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ)។
ឯកសារ និងកម្មវិធីនានាដែលមិនបានរំពឹងទុកនៅលើឧបករណ៍របស់អ្នក	អ្នកសម្គាល់ឃើញកម្មវិធីថ្មី របារឧបករណ៍ និងរូបតំណាងនានាត្រូវបានដំឡើង។
អ្នកមិនអាចចូលប្រើឯកសាររបស់អ្នកបានទេ	អ្នកព្យាយាមបើកឯកសារដែលអ្នកបានបើកនៅថ្ងៃមុន ដែលឥឡូវនេះនិយាយថាវាខូច។
អ្នកទទួលបានការទាមទារថ្លៃលោះសម្រាប់ការបញ្ចេញឯកសាររបស់អ្នក	អ្នកត្រូវបានទាក់ទងដោយឧក្រិដ្ឋជនតាមអ៊ីនធឺណិត ដែលទាមទារឱ្យអ្នកបង់ប្រាក់លោះ ដើម្បីទទួលបានឯកសាររបស់អ្នកមកវិញ។
សារកំហុស	អ្នកបន្តឃើញសារកំហុសនៅលើឧបករណ៍របស់អ្នកដែលអ្នកមិនធ្លាប់ឃើញ។
សកម្មភាពកម្មវិធីរុករកតាមអ៊ីនធឺណិតមិនធម្មតា	កម្មវិធីរុករកតាមអ៊ីនធឺណិតរបស់អ្នកនាំអ្នកទៅកាន់ទំព័របណ្ដាញដែលអ្នកមិនចង់បើកដោយស្វ័យប្រវត្តិ។
ការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មលោតឡើងគួរឱ្យសង្ស័យ	អ្នកទទួលបានការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មលោឡើងអំពីការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព ឬការទាញយកកម្មវិធី។ អ្នកឃើញការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មដែលអះអាងថាកុំព្យូទ័ររបស់អ្នកមានមេរោគ ឬបញ្ហាបច្ចេកទេសផ្សេងទៀត។
សកម្មភាពគណនីមិនធម្មតា	គណនីរបស់អ្នកត្រូវបានចូលពីទីតាំងចម្លែក ឬនៅពេលចម្លែក។
ពាក្យសម្ងាត់របស់អ្នកត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរ	ពាក្យសម្ងាត់របស់អ្នកត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរ ទោះបីជាអ្នកមិនបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពក៏ដោយ។ អ្នកមានបញ្ហា ក្នុងការចូលប្រើប្រាស់ គណនីរបស់អ្នក។
អន្តរកម្មគួរឱ្យសង្ស័យ	អ្នកត្រូវបានទាក់ទងដោយនរណាម្នាក់ដែលនិយាយថាពួកគេដឹងអ្វីមួយអំពីអ្នក ដែលពួកគេអាចរកឃើញដោយការចូលប្រើឧបករណ៍របស់អ្នក។

គន្លឹះសំខាន់ៗ៖

ធនធានរបស់មជ្ឈមណ្ឌលសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិតអូស្ត្រាលី (Australian Cyber Security Centre) តើអ្នកត្រូវបានគេលួចហែគចូលឬ? ផ្តល់ការណែនាំបន្ថែម ប្រសិនបើអ្នកសង្ស័យថាឧបករណ៍របស់អ្នកត្រូវបានងាយរងគ្រោះ។

តើខ្ញុំកម្ចាត់កម្មវិធីមេរោគដោយរបៀបណា?

អនុវត្តតាមការណែនាំរបស់ ACSC

របៀបដែលអ្នកកម្ចាត់កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគនឹងអាស្រ័យលើ ឧបករណ៍ណាមួយរបស់អ្នកដែលត្រូវបានឆ្លងមេរោគ។ សៀវភៅមគ្គុទ្ទេសក៍អំពីកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគរបស់មជ្ឈមណ្ឌលសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិតអូស្ត្រាលី (Australian Cyber Security Centre) ផ្តល់ដំបូន្មានមានប្រយោជន៍ក្នុងការតាមដានរក និងដកចេញកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ។

ស្វែងរកជំនួយពីអ្នកជំនាញ

ប្រសិនបើអ្នកមានបញ្ហាក្នុងការកម្ចាត់កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ ឬអ្នកមិនមានចំណេះដឹងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាខ្លាំងទេ សូមទទួលបានជំនួយពីអ្នកជំនួយផ្នែកព័ត៌មានវិទ្យារបស់អ្នក ឬក្រុមហ៊ុនសេវាកុំព្យូទ័រក្នុងតំបន់របស់អ្នក។

ត្រូវប្រាកដថាធ្វើការស្រាវជ្រាវរបស់អ្នក ហើយទាក់ទងក្រុមហ៊ុនល្បីឈ្មោះ។ ឧក្រិដ្ឋជនតាមអ៊ីនធឺណិតអាចក្លែងជាអ្នកជំនួយផ្នែកព័ត៌មានវិទ្យា និងទទួលបានការចូលប្រើកុំព្យូទ័ររបស់អ្នកពីចម្ងាយ។ វានឹងធ្វើឱ្យខូចខាតដល់ឧបករណ៍ និងឯកសាររបស់អ្នកកាន់តែច្រើន។

គន្លឹះមួយចំនួនដើម្បីការពារគណនីរបស់អ្នក

កម្មវិធីផ្ទុកមេរោគអាចបណ្តាលឱ្យព័ត៌មានផ្ទាល់ខ្លួន និងព័ត៌មានរសើបរបស់អ្នកត្រូវបានងាយរងគ្រោះ។ ឧទាហរណ៍ ប្រសិនបើមេរោគកត់ត្រាសកម្មភាពគ្រាប់ចុច (keylogger) កត់ត្រាការចុចគ្រាប់ចុចរបស់អ្នក ហើយលួចឈ្មោះអ្នកប្រើប្រាស់ និងពាក្យសម្ងាត់របស់អ្នកនៅពេលអ្នកវាយបញ្ចូលពួកវា។ សូមចងចាំគន្លឹះទាំងនេះសម្រាប់ការពារគណនីរបស់អ្នក៖

ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ផ្សេង (មិនមានឆ្លងមេរោគ) ដើម្បី ផ្លាស់ប្តូរពាក្យសម្ងាត់ សម្រាប់គណនីសំខាន់បំផុតរបស់អ្នក។
បើក ការផ្ទៀងផ្ទាត់ពហុកត្តា (MFA)
ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន ការឆបោកប្រាស់ដែលអាចកើតមាន
ប្រសិនបើអ្នកសង្ស័យ ការឆ្លងកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ បានបំផ្លាញឯកសារអត្តសញ្ញាណរបស់អ្នក ឬព័ត៌មានហិរញ្ញវត្ថុ សូមស្វែងយល់ពី អ្វីខ្លះដែលត្រូវធ្វើបន្ទាប់ពី ការលេចចេញព័ត៌មាន។

តើខ្ញុំរាយការណ៍អំពីកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគដោយរបៀបណា?

អ្នកអាចរាយការណ៍ដោយសុវត្ថិភាពអំពីកម្មវិធីផ្ទុកមេរោគ (ក៏ដូចជាឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិតផ្សេងទៀត) ទៅ ReportCyber។

របាយការណ៍របស់អ្នកនឹងត្រូវបានបញ្ជូនបន្តដោយផ្ទាល់ទៅកាន់ភ្នាក់ងារអនុវត្តច្បាប់ដែលពាក់ព័ន្ធ។

តាមរយៈការធ្វើរបាយការណ៍ អ្នកនឹងផ្តល់ព័ត៌មានសំខាន់ៗ ដើម្បីជួយកំណត់គោលដៅឧក្រិដ្ឋជនតាមអ៊ីនធឺណិត។ អ្នកក៏នឹងជួយធ្វើឱ្យការប្រើប្រាស់តាមអនឡាញកាន់តែមានសុវត្ថិភាពថែមទៀតសម្រាប់ប្រជាជនអូស្ត្រាលីទាំងអស់។

Safety & emergencies

Updated 20 September 2024