किन्डर किटहरूका बारेमा
बच्चाहरूको लागि, खेल र सिकाइ सँगसँगै जान्छ। खेल्नु भनेको बच्चाहरूले कसरी आफू र आफ्नोवरपरको संसार पत्ता लगाउने र सिक्ने भन्ने हो। अभिभावक, हेरचाहकर्ता र परिवारहरू त्यस यात्राको एक ठूलो हिस्सा हुन्। तपाईंको बच्चाको सामान सहितको झोला (किन्डर किट)मा भएका सबै सामान परिवारको रूपमा बाँड्न र रमाइलो गर्न तयार गरिएको हो।
किन्डरगार्टेनमा, भिक्टोरियको प्राथमिक उमेरमा सिकाइ तथा विकास ढाँचा (Early Years Learning and Development Framework) (VEYLDF) को प्रयोग सिकाइमा अनुभव सिर्जना गर्नका लागि गरिन्छ जसले तपाईंको बच्चालाई पाँचवटा सिकाइ र विकासका प्रतिफलहरुहरूमा बढ्न र फस्टाउन मद्दत गर्दछ। यी पाँच प्रतिफलहरु निम्न हुन्:
- परिचय
- सिकाइ
- समुदाय
- सञ्चार
- कल्याण
गतिविधि बाकस
गतिविधि बाकस किताब र खेलौनाहरू बोक्नको लागि मात्र होइन। अध्ययन तथा विकासमा सहायता गर्न यसलाई धेरै प्रकारले प्रयोग गर्न सकिन्छ।
- यो गतिविधि बाकसलाई पिकनिक वा साथीहरू र परिवारसँग घुम्न बाहिर जाँदा लैजानुहोस्।
- प्लेडो (playdough) खेल्ने म्याट
- खेलको लागि एक सामग्री
के तपाईंलाई थाहा छ? किट गतिविधि केस वातावरणमैत्री उत्पादनका रुपमा तयार गरिएको छ। सम्भवभएसम्म यसलाई पुनर्नवीनीकरण गरिएको सामग्रीहरूबाट बनाईएको छ र यसलाई तपाईंको बच्चाको सामग्रीहरू भण्डारण गर्न पुन:प्रयोग गर्न सकिन्छ। किटलाई फोल्ड गरेर चित्रपाटी (easel) बनाउनुहोस् वा किटलाई समतल बनाउनुहोस् ताकि यसको हरियो सतह रचनात्मक खेलको लागि प्रयोग गर्न सकियोस्।
चक, बोर्ड र डस्टर
चकबोर्ड तथा चक रचनात्मकताको लागि र मांसपेशीहरू प्रयोग गर्ने क्षमताहरूको विकासको लागि राम्रो हुन्छ किनकि बालबालिकाहरूले चक समातेर कार्य गर्छन्। चकबोर्डलाई चकको प्रयोग गरेर चित्र बनाउने सतहको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ र प्लेडो (playdough) को साथमा विभिन्न आकृतिहरू बनाउन पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ।
- बाहिर एउटा स्थान खोज्नुहोस् र आफ्नो वरिपरि जे देख्नुहुन्छ त्यसको चित्र बनाउनुहोस्।
- तपाईंको कल्पनाको संसार बनाउन चकको प्रयोग गर्नुहोस्।
- आफ्नो नाम लेख्ने अभ्यास गर्नुहोस्
- रबिंग कला (rubbing art) बनाउन डस्टरमा कोआला (koala) प्रयोग गर्नुहोस्। कोआलालाई कागजमुनि राख्नुहोस् र चकले हल्कासँग रगड्नुहोस्।
के तपाईंलाई थाहा छ? सो चक डस्टरमा अष्ट्रेलियाली पैसा बनाउँदा बाँकी बचेको रिसाइकल गरिएको प्लाष्टिक हुन्छ।
बियाँ
बच्चाहरुसंग बीउ रोपण गर्दा एक समृद्ध, विज्ञानमा आधारित सिकाइको अनुभव हुन्छ जसले उनीहरूलाई प्राकृतिक संसारको चमत्कारहरू देख्ने मौका दिन्छ। उनीहरूले प्रकृतिको बारेमा सिक्नेछन्, भाषा निर्माण गर्नेछन् र सरल निर्देशनहरू पालना गर्न सिक्नेछन्। उनीहरूले समयसँगै चीजहरू कसरी अवलोकन गर्ने भनेर पनि सिक्नेछन्।
- बिरुवाहरूको बारेमा कुरा गर्नुहोस् र तिनीहरूका भागहरूको नाम भन्दिनुहोस्
- तिनीहरूलाई सँगै रोप्नुहोस्
- बिरुवाको जीवनचक्रको बारेमा सिक्नुहोस् ।
- पसलमा भएका फलफूल र तरकारीहरूको नाम बताउनुहोस्।
के तपाईंलाई थाहा छ? अल्फाल्फा केराउ परिवारको गेडागुडी हो र भिटामिन तथा खनिजमा धनी हुन्छ। जब बिरुवाका पातहरूमा चोट लाग्छ, यसले बारुलाहरुलाई संकेत पठाउँछ जसले तिनीहरूलाई पुन: परागसेचनका लागि मद्दत गर्न भन्छ। तपाईंले आफ्नो खाना पकाउँदा पनि यसको प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ!
टाँङ्गिएका जनावरहरू
प्रारम्भिक बाल्यकाल त्यो अवस्था हो जब बालबालिकाहरूले आफ्नो हात, औंला, नाडी, पैताला र खुट्टाका औंलाहरूमा भएका साना मांसपेशीहरूमाथि अधिक नियन्त्रण प्राप्त गर्न थाल्छन्। हात र औँलाहरूमा राम्रो मोटर मांसपेशीहरूको विकास गर्नु बालबालिकाहरूको स्व-हेरचाहको लागि र पछि लेखनको लागि महत्त्वपूर्ण छ। तपाईंको बच्चाले प्लेडो, क्रेयोन वा डोरीमा भएका जनावरहरू प्रयोग गरेर राम्रो मोटर कौशल विकास गर्न सक्छ जुन पछि लेखनकार्यको लागि काम लाग्छ। राम्रो मोटर कौशलहरूको अभ्यास गर्न केही तरिकाहरू तल छन्:
- जनावरको प्वालहरूमार्फत तुना छिराउनुहोस्
- गतिविधि बाकस खोल्नुहोस् र बन्द गर्नुहोस्।
- जिप वा टाँकहरू लगाउने अभ्यास गर्नुहोस्
- हात र औंलाहरूले प्लेडो बटार्नुहोस्।
के तपाईंलाई थाहा छ? जुत्ताको तुना ईसापूर्व ३००० वर्षदेखि नै छालालाई पैतालामा बाँध्नको लागि प्रयोग हुँदै आएको छ।
अष्ट्रेलियाको नक्साको पजल (puzzle)
सरल प्रकारका पजलहरूले तपाईंको बच्चालाई धैर्यता, एकाग्रता, समस्या-समाधान गर्ने र राम्रो मोटर कौशल विकास गर्न मद्दत गर्दछन्। जब तपाईंको बच्चाले पजलसँग अन्तरक्रिया गर्छ, उसले चयन , आकारहरूको पहिचान र स्मरणशक्तिको प्रयोग गर्छ।
- पजल पूरा गर्न परीक्षण र त्रुटि विधि (trial and error) प्रयोग गरेर लचकता अपनाउनुहोस्।
- जनावरहरूको बारेमा कुरा गर्नुहोस्
- पालैपालो खोजी गर्नुहोस्
- बालबालिकाहरूलाई आकृतिहरूको बारेमा र ती एकअर्कासँग मिल्छन् कि मिल्दैनन् भन्ने कुरा गर्न प्रोत्साहन गर्नुहोस्।
के तपाईंलाई थाहा छ? इकिडना (echidna) र प्लाटिपस (platypus) मात्र संसारमा अण्डा पार्ने स्तनधारी जनावर हुन्।
क्रेयोन र आर्ट प्याड
क्रेयोन्स प्रयोग गरेर चित्र कोराइ गर्नाले सिक्नलाई धेरै तरिकाहरू प्रदान गर्दछ:
- पेन्सिल पक्डिने जस्तो मसिनो सिप सुधार गर्ने
- हात-आँखाको कोर्डिनेसन (सामञ्जस्यता)
- रंग र आकारबारे सिक्ने
- कागज र अन्य सामग्रीले रचनात्मकता व्यक्त गर्ने।
सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण, बालबालिकाहरूले आफूलाई सुरक्षित र आत्मविश्वासका साथ अभिव्यक्त गर्न सिक्नेछन्। केही बच्चाहरूले तपाईंले चिन्न नसक्ने चिन्हहरू बनाउन सक्छन् तै पनि यो ठीक छ। यो चित्र बनाउन र लेख्न सिक्ने प्राकृतिक प्रक्रिया हो।
- विचार ल्याउनका लागि आर्ट प्याड प्रयोग गर्नुहोस्
- पारिवारिक चित्रकला अनुभवहरूलाई प्रोत्साहन दिनुहोस्
- कूरा गर्दै नक्सा बनाउनुहोस्
- रङ र आकारहरूको नाम भन्ने गर्नुहोस्
के तपाईंलाई थाहा छ? क्रेयोनहरू मौरीको मोमबाट बनाइन्छ जुन भिक्टोरियाका मौरीहरूले बनाएको महको घारबाट आउँछ। मौरीहरूले बगैंचामा हुँदा आफ्नो परिवारको लागि आवश्यक वस्तु भेटेभने उनीहरू घारमा फर्कन्छन् र केही समय घुमाउँरो पारामा नाच्ने गर्छन्।
सेप शेकर्स
संगीतको सिर्जना बालबालिकाहरूको लागि नयाँ शब्दहरू सिक्न, गीतहरू गाउन, गन्ती गर्न सिक्न र आफ्नो बारेमा राम्रो महसुस गर्न एक रमाइलो तरिका हो। नाच्ने, गाउने, हिँडडुल गर्ने र उफ्रने सबै रमाइलो गर्ने कार्यका भागहरू हुन्। तपाईंको बच्चासँग संगीतको आनन्द लिनलाई यहाँ केही तरिकाहरु छन्:
- विभिन्न धुनहरू बनाउन प्रयोग
- आफ्नो मनपर्ने गीतमा नाच्नुहोस्, झुम्नुहोस् र हल्लिनुहोस्
- तालहरू गन्नुहोस्
- आफ्नो बच्चाको शब्दभण्डारको विकास गर्न गीत वा राइमहरूको प्रयोग गर्नुहोस्।
के तपाईंलाई थाहा छ? धेरै संस्कृतिहरूमा खडेरीको समयमा वर्षा ल्याउने वाद्ययन्त्रको रूपमा रेनस्टिक (rainsticks) हरू प्रयोग गर्ने विश्वास छ।
प्लेडो
जब तपाईंको बच्चाले प्लेडोलाई सिर्जना गर्न प्रयोग गरिरहेको हुन्छ, उनीहरूले धेरै महत्त्वपूर्ण चीजहरू गरिरहेका हुन्छन्:
- मसीनो काम गर्ने सिप सुधार गर्दै
- अन्वेषण गर्न आफ्नो इन्द्रियको प्रयोग गर्दै
- आफ्नो कल्पना प्रयोग गर्दै।
प्लेडोले केही बनाउनु भनेको तपाईंको बच्चाको सिक्ने महत्त्वपूर्ण भाग हो।
- एउटा बल घुमाउनुहोस्, त्यसलाई ठोक्नुहोस्, त्यसलाई बारम्बार हान्नुहोस्, त्यसको चुइँकचुइँक आवाज निकाल्नुहोस्
- कोआलालाई डस्टरमा स्ट्याम्पको रूपमा प्रयोग गर्नुहोस्।
- अन्य वस्तुहरू थप्नुहोस् जस्तै लाठी वा प्वाँख वा खबटाहरु
- तपाईंले जे भेट्नुहुन्छ त्यसको आकारहरू बनाउनुहोस्
के तपाईंलाई थाहा छ? प्लेडो घरमा सजिलै बनाउन सकिन्छ र इन्टरनेटमा धेरै बनाउने तरिकाहरू पाइन्छ। प्रारम्भिक गणितदेखि सिकारु विज्ञानसम्म सबै कुरा सिकाउनको लागि सँगै बसी आफ्ना-आफ्नै प्लेडो बनाउनु एउटा रमाइलो सिकाइ गतिविधि हो।
बालपुस्तकहरू
परिवारसँगै बसेर पुस्तकहरू पढ्नु भनेको राम्ररी समय बिताउने र सम्बन्ध बनाउने उत्कृष्ट तरिका हो। यो साक्षरता विकासलाई सहायता गर्ने सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण तरिकाहरूमध्ये एक हो। तपाईंको बच्चासँग कथा-समयलाई नियमित बनाउनाले उनीहरूको कल्पनाशक्ति र शब्दावलीमा सुधार हुनेछ।
- सँगै पुस्तक छान्नुहोस्
- बस्न र पढ्नको लागि एक आरामदायी ठाउँ खोज्नुहोस्
- उनीहरूलाई पानाहरू पल्टाउन दिनुहोस्
- पात्रहरूको लागि विभिन्न आवाजहरूको प्रयोग गर्नुहोस्, चित्रहरूको बारेमा कुरा गर्नुहोस्।
के तपाईंलाई थाहा छ? एउटै पुस्तक बाम्बार पढ्नु र कथा बाहेक अन्य पक्षमा पनि ध्यान दिनु लाभदायक हुन्छ। आफ्नो बच्चालाई उसले के देखिरहेको छ भन्ने सोध्नुहोस्, चित्रहरूको बारेमा कुरा गर्नुहोस् र ‘म अब के हुन्छ भन्नेबारे उत्सुक छु?' भन्ने प्रश्न गर्नुहोस्।
हाते कठपुतली
हाते कठपुतलीले बालबालिकाहरूलाई भाषा सिक्न, भावनाहरूको बारे थाहा पाउन र नाटकीय खेलमार्फत त्यसको व्यवस्थापन गर्न सक्ने तरिकाहरू सिक्न मद्दत गर्न सक्छ। कथा कथन र भूमिका अभिनय (role play) बालबालिकाले संसार र आफूलाई कसरी बुझ्छन् भन्ने कुराको एक महत्त्वपूर्ण भाग हो।
- अँग्रेजी र अन्य भाषाहरूमा जनावरहरूको नाम भन्नुहोस्।
- पात्रहरू सिर्जना गर्नुहोस्
- कथाहरू बनाउनुहोस्
- कठपुतलीहरूलाई घरभित्र र बाहिर प्रयोग गर्नुहोस्
के तपाईंलाई थाहा छ? तपाईंले प्रत्येक कठपुतलीको लागि फरक आवाज सिर्जना गर्न सक्नुहुनेछ, जुन यो रचनात्मक खेललाई रमाइलो बनाउने एउटा तरिका हो।
सन्तुलन रत्नहरू
सन्तुलन रत्नहरूले सिर्जनात्मक खेल खेल्न प्रोत्साहन दिन्छ। खप्टिन र निर्माण गर्न प्रयोग गर्दा रत्नहरूको फरक फरक कोण र आकारहरूले समस्या-समाधान गर्न, वरिपरिको जागरूकता र राम्रो मोटर कौशललाई बढावा दिन्छ।
- यसको मात्र प्रयोग गरेर बनाउनुहोस् वा अन्य ब्लकहरू र कार्टुनहरूसँग मिलाएर बनाउनुहोस्।
- रत्नहरू खप्टिँदा धैर्य गर्नुहोस्। यदि ती खसेमा ३ पटक गहिरो सास लिनुहोस् र पुनः प्रयास गर्नुहोस्।
- रत्नहरूको साथमा फरक संसारहरू सिर्जना गर्न आफ्नो कल्पनाशक्ति प्रयोग गर्नुहोस्।
- आकार, बिस्तार तथा रंगको बारे वर्णन गर्ने भाषा थाहा पाउनुहोस्।
के तपाईंलाई थाहा छ? भिक्टोरियामा लाल रत्न (गार्नेट), पुष्पराज (टोपाज) र गोमेदमणि (जिरकन) जस्ता रत्नहरू भेटिएका छन्।
समुदायको निर्माण
भिक्टोरिया धेरै संस्कृति र बोलिने विभिन्न भाषाहरूको घर भएको एक विविध समुदाय हो। विविधता हामीलाई हामी को हौँ भन्ने पहिचान दिने एक ठूलो भाग हो। किटमा भएका वस्तुहरूले विभिन्न समुदायबारेको कुराकानीलाई सहायता गर्दछ। बच्चाहरूको लागि, खेल र सिकाइ सँगसँगै जान्छ। खेल्नु भनेको बच्चाहरूले आफ्नो बारेमा पत्ता लगाउने र सिक्ने तरिका हो।
- तपाईंको वा अन्य संस्कृतिहरूको खाना बनाउने बहाना गर्न प्लेडोको प्रयोग गर्नुहोस्
- आफ्नो वा अन्य संस्कृतिहरूका परम्परागत सङ्गीत सुन्दै सेप शेकर्स (Shape Shakers) को मजा लिनुहोस्।
- अन्य देश र तिनीहरूका मूल जनावरहरूको बारेमा आफ्नो बच्चासँग कुरा गर्नुहोस्
के तपाईंलाई थाहा छ? तपाईंले यो निर्देशिका धेरै भाषाहरूमा यहाँ पाउन सक्नुहुन्छः vic.gov.au/kinder/translations(opens in a new window).
सांकेतिक भाषामा पुस्तकहरू
2024 Kinder Kit मा समावेश गरिएका सबै पुस्तकहरूको सांकेतिक भाषामा अनुवाद उपलब्ध छन्। तपाईंले पुस्तकहरूको भिडियोलाई लिङ्क गर्न तलको QR कोड प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ। भिडियोमा सांकेतिक भाषा र क्याप्सन पनि समावेश छन् ।
Auslan (असलान) अष्ट्रेलियाका बहिरा समुदायका अधिकांश व्यक्तिहरूले प्रयोग गर्ने सांकेतिक भाषा हो र यो भिक्टोरियाको प्रारम्भिक बाल्यकाल भाषा कार्यक्रमको अंश पनि हो जुन केही चार-वर्षे उमेरका बालबालिकाहरूको किन्डरगार्टनहरूमा उपलब्ध छ।
शिक्षा विशेषज्ञहरूले पत्ता लगाएका छन् कि बच्चाहरूलाई सानै उमेरमा अर्को भाषामा सिक्नाले निम्न लगायतका धेरै फाइदाहरू हुन्छन्:
- पूर्व-पठन र पूर्व-लेखन कौशल बढ्ने
- संज्ञानात्मक लचिलोपन
- आत्म-सम्मान र आरोग्यता बढ्ने
- सांस्कृतिक पहिचानलाई बलियो बनाउने।
Auslan र क्याप्शन भएका पुस्तक पढ्ने भिडियोहरू हेर्न यो लिङ्कमा क्लिक गर्नुहोस्।
के तपाईंलाई थाहा छ? भिक्टोरियाको सरकारले अभिभावकहरूसँग कुनै अतिरिक्त शुल्क नलिई अर्को भाषामा चार-वर्षे उमेरका बालबालिकाहरूको किन्डरगार्टन कार्यक्रम उपलब्ध गराउन सहभागी किन्डरहरूलाई थप रकम उपलब्ध गराउँछ। थप जानकारी पाउनुहोस्: vic.gov.au/early-childhood-language-program.
हकहित तथा अतिरिक्त सहयोग
सबै बालबालिका फरक तरिकाले र आफ्नै गतिमा सिक्छन्। किन्डर किटले तपाईंको बालबालिकालाई पुस्तक र खेलौनाहरू प्रदान गर्दछ जुन सबै क्षमताहरूलाई चुनौती दिन विभिन्न तरिकाहरूमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यदि तपाईंलाई वा तपाईंको बच्चालाई थप सहयोगको आवश्यकता पर्न सक्छ जस्तो लागेमा मद्दत लिने धेरै तरिकाहरू उपलब्ध छन्:
- भिक्टोरियाको किन्डरगार्टन शिक्षकहरूसँग मद्दत गर्नका लागि सीप र ज्ञान छ। आफ्ना प्रश्नहरूको बारेमा आफ्नो बच्चाको शिक्षकसँग कुरा गर्नुहोस्
- तपाईंको प्रश्नहरू छलफल गर्नका लागि आफ्नो डाक्टर वा प्रसूती र शिशू स्वास्थ्य नर्सलाई भेट्न अपोइन्टमेन्ट लिनुहोस्
- नि: शुल्क, गोप्य परामर्श र सहायताका लागि प्यारेन्टलाइन (Parentline) मा 13 2289 मा फोन गर्नुहोस्।
सहायता चाहिन्छ? तपाईंको बच्चाको लागि कस्ता प्रकारका सहायताहरू उपलब्ध हुन सक्छन् भन्नेबारे थप जान्न यो हेर्नुहोस्: www.vic.gov.au/kindergarten-programs-and-initiatives. तपाईंले किन्डर शिक्षकलाई आफ्नो बच्चाको लागि उपयुक्त सहायतामा थप मार्गनिर्देश गरी माग्न अनुरोध गर्न सक्नुहुन्छ।
पहिचानको सम्मान
Koorie संस्कृति अष्ट्रेलियाको इतिहासको महत्त्वपूर्ण भाग हो। सबै बालबालिकालाई सबै संस्कृतिका बारेमा जान्न प्रोत्साहित गर्नाले समझ, स्वीकार गर्न र गर्वको विकास गर्छ। एबोरिजिनल तथा टोरेस स्ट्रेट आइल्याण्डर संस्कृतिहरू आज जीवन्त हुँदै र फस्टाउँदैछन्, र हामी उनीहरूलाई किटहरूका लेखक र कलाकारहरूको रूपमा सम्मान गर्न पाउँदा गर्व गर्छौं। यहाँ केही गतिविधिहरू छन् जसले तपाईंको बच्चालाई कोरी परम्परा र संस्कृतिहरूको बारेमा थप जान्न मद्दत गर्दछ।
- वस्तु वा जनावरहरू लागि प्रयोग हुने कोरी प्रतीकहरू सिक्नुहोस्
- कोरी (Koorie) नेताहरू, खेलकुद नायक वा कलाकारहरूको बारे कुरा गर्नुहोस्
- कोरी संस्कृति र मानिसहरू बारे थप जान्नुहोस्
के तपाईंलाई थाहा छ? भिक्टोरियन एबोरिजिनल एजुकेशन एसोसिएसन इन्क (Victorian Aboriginal Education Association Inc.) को वेबसाइटमा कोरी (Koorie) परम्परा र संस्कृतिहरूको बारे बुझ्न रमाइलो सहभागितामुलक गतिविधिहरू छन्। यो वेबसाइटमा हेर्नुहोस्: vaeai.org.au.
एबोरिजिनल कलाकृति
Ginditjmara Mirring (देश) मा अहिले रातिको समय भएको छ। चन्द्रमा र धेरै ताराहरू आकाशमा चम्किरहेका छन्।
Karrayn (कंगारु) का पदचिन्हहरू Mirring भरि छरिएका छन्। कहिलेकाहीँ तपाईले karrayn लाई उफ्रिरहेको वा घाँस खाँदै गरेको देख्न सक्नुहुन्छ।
Weengkeel (कोआला) ब्यूँझिएको छ र नदी छेउको रातो गमको रूखको हाँगा समातिरहेको छ। यो रूख ढाल, डुंगा र खबटा जस्ता वस्तुहरू बनाउन गर्न प्रयोग गरिएको थियो।
जमीन, आकाश, जल र जनावरहरू महत्त्वपूर्ण छन्। यिनीहरूको सम्मान गर्न सम्झनुहोस्।
नाकिया क्याड (Nakia Cadd) एक Gunditjmara, Yorta Yorta, Dja Dja Wurrung, Bunitj, Boon Wurrung र Taungurung महिला हुन्। नाकिया एक आमा, कलाकार र 'More than Lines' नाम गरेको सानो व्यवसायकी मालिक हुन् र कला मार्फत कथाहरू कोर्ने र व्यक्त गर्ने उत्साहित छिन्।
सोध्नुहोस्: तपाईं बस्ने, अध्ययन गर्ने र खेल्ने भूमिका परम्परागत मालिकहरू को हुन्? तपाईं बाहिर जाँदा तपाईंले के देख्नुहुन्छ, के को गन्ध पाउनुहुन्छ र के सुन्नुहुन्छ?
Updated